Ywen Llangernyw - Y Goeden Hynaf yng Nghymru & Ysbryd Angelystor
Gallwch ddod o hyd i'r goeden hynaf yng Nghymru ym mynwent Eglwys Sant Dygain ym mhentref Llangernyw, Conwy, Gogledd Cymru. Dywedir bod yr ywen hynafol hon tua 3,000 - 5,000 o flynyddoedd oed
Ffeithiau Diddorol
- 3,000 - 5,000 oed - er yn anodd iawn hyd yma
- Mae hefyd yn dal teitl y 'peth byw hynaf' yng Nghymru!
- Mae'n ywen hynafol (Lladin - Taxus baccata)
- Mae diamedr y goeden ar lefel y ddaear yn 10.75 m enfawr
- Mae'r goeden yn wrywaidd
- Mae eglwys Llangernyw yn ganrifoedd oed, ond mae'r safle wedi bod yn gysegredig filoedd o flynyddoedd cyn iddo gael ei adeiladu
- Efallai bod y goeden wedi dechrau tyfiant rhywbryd yn yr Oes Efydd cynhanesyddol
- Mae yna hefyd ddau faen hir yn y fynwent, a fyddai wedi cael eu codi gan baganiaid
Yr Angelystor mewn Llên Gwerin Leol
Dywed trigolion lleol fod ysbryd hynafol o'r enw Angelystor yn byw yn eglwys Llangernyw. Bob blwyddyn ar Nos Galan Gaeaf a 31 Gorffennaf dywedir bod yr ysbryd yn ymddangos yn yr eglwys ac yn cyhoeddi’n ddifrifol, yn Gymraeg, enwau’r aelodau plwyf hynny a fydd yn marw o fewn y flwyddyn.
Heriodd un dyn lleol, yr amheuwr Siôn Ap Rhobert, fodolaeth yr ysbryd un noson Calan Gaeaf. Wrth fynd i mewn i'r eglwys, clywodd ei enw ei hun yn cael ei alw, "Dal, daliwch! Nid wyf yn barod eto!" ymrysonodd. Ond, yr oedd yn rhy ddiweddar, bu farw o fewn y flwyddyn.
Ffynhonnell: Wicipedia gan https://cy.wikipedia.org/wiki/Llangernyw_Yew#/media/File:The_Llangernyw_yew.jpg